W trosce o kondycję psychiczną dzieci i młodzieży w okresie przedłużającego się kryzysu wywołanego przez epidemię COVID-19 chcielibyśmy ponownie podkreślić ogromne znaczenie wsparcia wychowawczego, profilaktycznego i pomocowego, które nie powinno mieć charakteru tymczasowego lecz pozostać jako trwała zmiana w systemie edukacji.
Wielomiesięczna edukacja zdalna zmieniła nasz świat, w wielu różnych wymiarach a przedłużająca się sytuacja kryzysowa wywołana epidemią, wyzwala obawę i niepewność co do dalszej przyszłości już mocno osłabionej kondycji dzieci i młodzieży oraz odpowiedzialnym za ich wychowanie i wspieranie – rodzicom i nauczycielom.
Nie wiemy dokładnie jeszcze, jakie są realne koszty, które poniesiemy wszyscy, a w szczególności nasze dzieci i nastolatki. Już teraz jednak widać, że wszyscy mamy problem. I to potężny – nasiliły się młodzieńcze depresje i drastycznie wzrosła ilość podejmowanych przez dzieci i młodzież prób samobójczych. W wielu wypadkach, niestety, skutecznych.
Bardzo potrzebne jest teraz profesjonalne wsparcie, jednocześnie wiemy, że na specjalistyczną pomoc z uwagi na ogrom problemów i liczby zgłaszanych trudności trzeba czasami poczekać. A są sprawy, z którymi nie można czekać. Dlatego też niezbędna jest pierwsza pomoc w kryzysie która, może przyjść od rodzica, nauczyciela, czasem także od rówieśników. Ważne jest jak najszersze podejmowanie działań wychowawczych, profilaktycznych i wspierających zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, które będą z jednej strony włączać właśnie rodziców i wychowawców, wykorzystywać ich ogromny potencjał, a z drugiej strony będą uwzględniać ich osłabioną kondycję psychiczną.
Potrzebna nam świadomość, uważność i wiedza – o tym, co robić i jednocześnie – czego nie robić, czego nigdy nie mówić, bowiem wiele słów i zachowań dorosłych pogarsza sytuację. Same dobre intencje mogą nie wystarczyć.
Dlatego też zapraszamy do współpracy aby, nie przegapić czegoś ważnego, wiedzieć jak wesprzeć dzieci i młodzież i jednocześnie zadbać o siebie w obliczu różnych kryzysów, których teraz młodzi doświadczają.
Zachęcamy, aby wychowanie i profilaktyka stały się priorytetem w obecnej sytuacji, wszyscy wiemy, że uczeń z brakiem energii, poczuciem przygnębienia, poirytowaniem, lękami społecznymi nie będzie w stanie osiągnąć postępów w nauce, niezależnie od tego ile czasu na nią przeznaczy. Efektywne uczenie się nowych treści i umiejętności nie jest możliwe, gdy umysł dziecka lub nastolatka jest ogarnięty przeżyciami i emocjami, z którymi nie umie sobie poradzić.
7 DŹWIGNI SKUTECZNEJ PROFILAKTYKI
- Wykorzystajmy potencjał leżący w naturalnych zasobach wsparcia dostępnych w najbliższym otoczeniu dzieci i młodzieży (rodzice i rodzina, nauczyciele i wychowawcy, pedagogi psycholog szkolny, MY PORADNIACY oraz sprawdzone programy profilaktyczne). Uwierzmy w swoje zasoby i poszerzmy kompetencje w tych obszarach.
- Dostosowanie wymagań edukacyjnych jest warunkiem wyrównywania szans pomiędzy uczniami, którzy dobrze przeszli okres pandemii dzięki większej odporności psychicznej lub dzięki skutecznemu wsparciu ze strony najbliższych, a uczniami nie mającymi takiego wsparcia lub cechującymi się większą wrażliwością psychiczną oraz uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
- Ze względu na doświadczaną przez uczniów apatię, brak energii, rozregulowany rytm dnia, a często bezsenność ważne stworzenie szerokiego i bezpiecznego dostępu do różnych form kontaktu i działania (na przykład spotkania wychowawcy z małą grupą uczniów na spacerze, krótkie wycieczki w plener lub do muzeum, zajęcia na boisku szkolnym lub sali gimnastycznej dla mniejszych grup, koła zainteresowań, otwarcie pracowni artystycznych i domów kultury) pomoże to dzieciom i młodzieży na realizację pasji, zażywania ruchu na świeżym powietrzu, kontaktu z przyrodą. Umożliwienie dzieciom zdrowego, konstruktywnego i zgodnego z ich potrzebami rozwojowymi spędzania czasu jest formą profilaktyki uniwersalnej, która może być najszerzej dostępna dzięki już istniejącym zasobom.
- Ochrona dzieci przed przemocą, uzależnieniami (w tym uzależnieniami behawioralnymi, których eskalacja może być skutkiem czasu pandemii), przemocą i innymi problemami jest tak ważna, e po okresie radykalnego ograniczenia skali działań profilaktycznych, należy do nich jak najszybciej powrócić.
- Tylko kompleksowe patrzenie na potrzeby uczniów pozwala osiągnąć równowagę w przeciwdziałaniu pogorszenia się kondycji psychicznej
- Buduj na wartościach i marzeniach młodzieży wtedy przyjmą zdrowy styl życia jako środek do ważnych dla nich celów daj możliwość refleksji nad marzeniami i celami życiowymi oraz każdą możliwość rozwoju pasji i zainteresowań.
- Doceń swój wychowawczy i życiowy wpływ na uczniów, który wykracza daleko poza wiedzę z określonych przedmiotów. Świadomość własnego wpływu przekłada się na konkretne działania (dobrze przygotowane lekcje wychowawcze, tworzenie życzliwego, akceptującego klimatu w klasie, zainteresowanie i rozmowy z uczniami budzącymi niepokój i ich rodzicami) mogą prowadzić do szybkiego diagnozowania problemów i zapobiegania poważniejszym urazom psychicznym.
Żeby skutecznie wyprowadzić uczniów z tego chronicznego już stanu, konieczne jest coś w rodzaju „odwyku” od trybu funkcjonowania online, który powinien być połączony z „uderzeniową dawką” działań ułatwiających odzyskanie witalności życiowej, sił psychicznych i umiejętności społecznych. W ramach tej „uderzeniowej dawki” powinny być prowadzone różne działania w najbliższych tygodniach i miesiącach.
Potrzebna jest duża rozmaitość tych działań, tak jak duża jest różnorodność wrażliwości i potrzeb wśród uczniów. Jednym pomoże bardziej wycieczka do lasu z klasą pod opieką wychowawcy, innym rozmowa o samopoczuciu uczniów na godzinie wychowawczej, innym duża ilość ruchu i możliwość powrotu do zajęć sportowych, a jeszcze innym profesjonalny program profilaktyczny uczący konkretnych sposobów dawania sobie rady z trudnościami i stresami.
Pamiętajmy – w pierwszej kolejności trzeba dbać o bezpieczeństwoi zdolność do działania samych „ratowników”, by mogli oni udzielać skutecznej pomocy innym.
W załączeniu przesyłamy wskazówki do działań wspierających oraz odnosimy się do istotnych cech programów profilaktycznych.
Mamy nadzieję, że materiał przygotowany przez psychologa naszej porani panią Ewelinę Owanek przyczyni się do zwiększenia aktywności środowiska szkolnego w zakresie oddziaływań profilaktycznych.